ΝΕΑ  =  Σάββατο, 18.3.17 - Μα φωτογραφία... Αμέτρητες αναμνήσεις....

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

Η  ΔΕΚΑΕΤΙΑ  ΤΩΝ  ΕΛΠΙΔΩΝ = 1955 - 1965

===================================

Δεν μπορώ ακόμη να το συνειδητοποιήσω. ΄Ολοι οι ηθοποιοί της φωτογραφίας, έχοντας δίπλα τους το Φώκνερ και το ζεύγος της Αμερικάνικης Πρεσβείας  κι εμένα σαν «κοκοράκι» στη μέση, έχουν φύγει πια..Μυράτ,Ζουμπουλάκη,Γαρμπή,Τσαγανέας,Αργύρης και όλοι σχεδόν της γενιάς μου, δεν υπάρχουν. Κι έμεινα μόνος εγώ για να μιλήσω εκ μέρους τους. Όχι μόνο για το έργο του Φώκνερ, «Το Ημερολόγιο μιας Μοναχής”, που το παρουσιάσαμε το χειμώνα του 1955,στο θέατρο Κοτοπούλη. Αλλά και για μια ολόκληρη εποχή. Ιδιαίτερα για τη δεκαετία 1955 – 1965. Μια πολυσήμαντη εποχή που θα ήθελα να την ονομάσω  “ Δεκαετία των Ελπίδων”.

Ήμουν 2 χρόνια στο Θίασο Δημήτρη Μυράτ, στο Κοτοπούλη και είχαμε ήδη παρουσιάσει 5 έργα. Μια εξοντωτική εποχή για τους Έλληνες Ηθοποιούς. Επτά μέρες και 14 παραστάσεις την εβδομάδα και 3 τουλάχιστον έργα το χρόνο. Πρόβες κάθε μέρα 10-2 και δύο παραστάσεις κάθε βράδυ, 6-9  και 10-12. Και ύστερα η εκτόνωση, για τους «ξενύχτηδες» στη Φωκίωνος Νέγρη..

Αυτή η  κούραση όμως, ίσως και να  έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην Τέχνη και την Τεχνική όλων των νέων ηθοποιών της γενιάς μου. Σ'αυτό το θέατρο και σ΄αυτά τα 4 χρόνια που έμεινα ( 1953-1957), χρωστάω πολλά.

Μεγάλα έργα: Οθέλλος, Μάκβεθ, Μπερνάντα Αλμπα, Κορυδαλλός, Συρανό, Σιμούν και κάθε καλοκαίρι περιοδείες σε όλη την Ελλάδα με 10 έργα κάθε φορά. Και μεγάλοι Ηθοποιοί. Μυράτ,Μελίνα,Κατράκης,Συνοδινού,Ζουμπουλάκη,Γαρμπή,Τζόγιας,Πάλλης,Διαμαντόπουλος,

Κωσταντάρας,Ηλιόπουλος,Βουγιουκλάκη,Καρέζη,Ζερβός,Μορίδης,Διαμαντίδου,Αυδής και τόσοι άλλοι που έχω ξεχάσει πια.

Σ'αυτό το θέατρο είμαστε τυχεροί όλοι οι νέοι, τότε, Ηθοποιοί και για έναν άλλο λόγο. Ηταν το μοναδικό μεγάλο Θέατρο που στέγαζε πολλούς μεγάλους ξένους θιάσους. Και παίζαμε κι εμείς, κομπάρσοι στα πολυπρόσωπα έργα τους.

Ο θίασος που θέλω να σταθώ ιδιαίτερα είναι το σπουδαίο Εθνικό Λαικό Θέατρο της Γαλλίας με πρωταγωνιστή το μεγάλο αστέρι εκείνης της εποχής, τον Ζεράρ Φιλίπ,που πέθανε δυστυχώς τόσο νέος. Έχω μια φωτογραφία μαζί του με την Τζένη Καρέζη, στα καμαρίνια του Κοτοπούλη. Έπαιξε σε δυό μεγάλα έργα, το Σιντ και το Ρουί Μπλας. Ακόμη θυμάμαι τη μεγάλη ερμηνεία του, τον τόσο όμορφο και απλό χαρακτήρα του και τα ατέλειωτα χειροκροτήματα της κατάμεστης, τεράστιας

πλατείας του Θεάτρου. -

Αυτή η φωτογραφία μου θυμίζει και τη μεγάλη τύχη που είχα να αντικαταστήσω για λίγες παραστάσεις, όταν αρρώστησαν, τον Ηλιόπουλο στον «Καρδιολόγο» και τον Κωσταντάρα στη «Βασίλισα κι Επαναστάτες». Αυτές οι δυό αντικαταστάσεις μαζί με την αντικατάσταση του Μουσούρη το 1958, στην Ωραία μου Κυρία, ίσως να με βοήθησαν πάρα πολύ για ν'αποχτήσω κάποια αυτοπεποίθηση πάνω στη Σκηνή. Και  μια ιδιαίτερη εκτίμηση από θιασάρχες, από συναδέλφους και από θεατές που ήταν ο καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία ενός έργου και την άνοδο ενός νέου Ηθοποιού.  Μην ξεχνάμε ότι σε κείνα τα χρόνια δεν είχαμε τις σημερινές,

πανάκριβες δημόσιες σχέσεις. Ευτυχώς ότι υπήρχαν οι εκπομπές του Αχιλλέα Μαμάκη και οι δυναμικές στήλες του φανατικού λάτρη του Ελληνικού Θεάτρου,του Κώστα Νίτσου στα Νέα. 

Όταν παρουσιάσαμε το έργο του Φώκνερ, ήταν ακόμη νωπό το ταξίδι προς την αιωνιότητα

της Μαρίκας Κοτοπούλη, το Σεπτέμβρη του 1953. Στην πρεμιέρα του έργου, βγάλαμε πολλές φωτογραφίες με τον Φώκνερ. Με νεανικό,ματαιόδοξο, καμάρι, έβγαλα μια οι δυο μας. Εγώ κι ένα Νόμπελ..!!. Την έβαλα αμέσως σε ένα κάδρο...Πού να φανταστώ τότε ότι θα είχα σήμερα καδράρει άλλες δυο φωτογραφίες με άλλα δυο Νόμπελ. Τον Ντάριο Φο και τον Γκύντερ Γκρας...

Τα θυμάμαι όλα τώρα με μια δικαιολογημένη συγκίνηση και ξετυλίγεται ταυτόχρονα ένα κουβάρι γεγονότων που σημάδεψαν με νέα ορμή, με νέες ιδέες αλλά και με νέες πληγές, αυτή τη δεκαετία 1955-1965. Μια δεκαετία των ονείρων, των ελπίδων αλλά και των απογοητεύσεων.

Πόσα άλλαξαν, πόσα χτίστηκαν και πόσα γκρεμίστηκαν..Λίγα και καλά Θέατρα τότε με το δικό του χαρακτήρα το καθένα.. Και πόσα αμέτρητα, άλλα σημαντικά και άλλα ασήμαντα, σήμερα. Και πόσα μεγάλα γεγονότα, πολιτικά, πολιτιστικά κοινωνικά σημάδεψαν πια τη ζωή μας. Σαν μια βαθειά ανάσα έπειτα από την ασφυξία της προηγούμενης δεκαετίας. Έργα καινούργια, μουσικές φρέσκιες, βιβλία πολυσήμαντα, Φεστιβάλ Αθηνών, νεανικά καλλιτεχνικά κινήματα, 12η Αυλαία, Άρμα Θεάτρου, Ρεαλιστικό Θέατρο, συζητήσεις με τους θεατές, η  Ραδιοφωνική Παιδεία με Θέατρα κάθε Δευτέρα,Τετάρτη και Κυριακή, με μεγάλα,καταξιωμένα,ελληνικά και ξένα έργα,  λογοτεχνικές σελίδες, παραδοσιακή μουσική, εκπομπές Λόγου και Τέχνης και αμέτρητα άλλα ψυχαγωγικά και επιμορφωτικά προγράμματα. Και ταυτόχρονα νέες φιλολογικές και πολιτικές, αγωνιστικές, κινήσεις για μια καλύτερη πατρίδα και μια καλύτερη ζωή.

Κι εμείς οι Ηθοποιοί για πρώτη φορά, έπειτα από πολλές προσπάθειες και δυο απεργίες, (1958 και 1965),πετύχαμε τη Δευτέρα αργία και τις 9 παραστάσεις κάθε εβδομάδα.Συλλογικές  Συμβάσεις. υποχρεωτική Θεατρική Παιδεία, Εταιρικοί Θίασοι του Σ.Ε.Η.  Και συγκινούμαι και πάλι όταν σκέπτομαι τα δικαστήρια και τις συκοφαντίες τότε, για το Μεσολογγίτη Πρόεδρο κι εμένα Γραμματέα του Σ.Ε.Η αλλά  και τη μαύρη λίστα πολλών ηθοποιών που συμμετείχαν στον αγώνα μας. Και μελαγχολώ βλέποντας σήμερα να έχουν καταργηθεί όλα...

Μια κινέζικη παροιμία λέει: « Είναι κατάρα να γεννηθείς σε μιαν ενδιαφέρουσα εποχή..» Εμείς είχαμε αυτή τη μεγάλη τύχη-κατάρα, να ζήσουμε σε μια τέτοια εποχή..

Έτσι τελειώνει αυτή η δεκαετία των ελπίδων κι αρχίζει η δεκαετία της απελπισίας. Με την αποστασία να προετοιμάζει και τη δικτατορία να ισοπεδώνει ότι μπόρεσε να χτιστεί ως τότε.

Κι εμείς ακόμη και τώρα, με τα μεγάλα λάθη και τα ασίγαστα πάθη μας που εκμεταλλεύονται οι μεγάλοι  “προστάτες”  μας, προσπαθούμε να ξαναγεννηθούμε και να μην εξαφανιστούμε. Ζώντας σε μια αμφιλεγόμενη εποχή μιας παγκόσμιας αναταραχής. Όπως τη σημαδεύουν τρεις μεγάλοι μας δάσκαλοι, τρεις διαχρονικές, σοφές φωνές. Ο Παπανούτσος: «Στον αιώνα μας προοδεύσαμε αλλά δεν ευτυχήσαμε.»    Ο Νόαμ Τσόμσκι: «Προβάλλονται τα ασήμαντα κι εξαφανίζονται τα σημαντικά..».  Και ο Καζαντζάκης: « Παλεύουμε ακόμη ο πιθηκάνθρωπος να γίνει Άνθρωπος..».

Μακάρι η νέα γενιά να το πετύχει, χωρίς όμως να κάνει τα ίδια λάθη που κάναμε κι εμείς.

Και χωρίς  να ξεχνάμε ότι, αιώνες τώρα, οι΄Έλληνες  αγωνιζόμαστε για  να διώξουμε τους ξένους κατακτητές από τη χώρα μας.. Και τώρα αγωνιζόμαστε για να μην διώξουν εμάς οι ξένοι από τη χώρα μας...!!

Στέφανος Ληναίος